Przymorze

Administracyjnie dzieli się na Przymorze i Przymorze Wielkie. Dzielnica składająca się głównie z bloków z wielkiej płyty przez jej mieszkańców doceniana jest za dobrą infrastrukturę, bliskość Paku Reagana i plaży.

Dzielnica rozpoczęła swoje życie jako założona przez cystersów z Oliwy w połowie XIII wieku wieś. Z tych czasów zachowały się nazwy Primore (1279) i Prsimore (1283). Później w okolicach dzisiejszego skrzyżowania ul. Pomorskiej i Chłopskiej powstała posiadłość Konradshammer, która wchłonęła wieś. Po 1945 roku na terenie tej posiadłości między Potokiem Oliwskim a Zaspą planowano powstanie osiedla mieszkaniowego. Na tym terenie w XVII w. znajdowała się część tzw. Burau, czyli część wrzosowisk między Jelitkowem, Brzeźnem a Oliwą oraz bór sosnowy, którego resztki (ok. 200 ha) wycięto w 1865. Znajdowały się tam również zniszczone w 1945 roku: Biały Dwór (rejon dzisiejszej ulicy Olsztyńskiej i Meissnera), Czerwony Dwór (rejon ul. Jagiellońskiej i Dąbrowszczaków ) i Czarny Dwór (rejon ul. Czarny Dwór i Dąbrowszczaków). Ostatecznie jednak powrócono do średniowiecznej nazwy wsi Przymorze.

Obecna ul. Bora Komorowskiego była polną drogą prowadzącą do Czerwonego i Białego Dworu. Z kolei ulica Bolesława Krzywoustego powstała z dokonanej w połowie XVIII wieku wycinki lasu, która miała zapewnić widok na morze z Parku Oliwskiego (Fürstliche Aussicht - Książęcy Widok).

W 1907 roku przy początkowym odcinku obecnej ul. Śląskiej wybudowano gazownię, przy obecnej ul. Droszyńskiego utworzono placyk przy dworcu kolejowym i pętlę autobusową, a w rejonie dzisiejszych ul. Bora-Komorowskiego, Beniowskiego i Krzywoustego postawiono niewielkie robotnicze osiedle Lauentaliem. W 1928 rzadka zabudowa dochodziła do dzisiejszej ul. Poznańskiej , pojawiły się domy wzdłuż ul. Beniowskiego (do 1945 Blücherstraße), Słowiańskiej (do 1945 Humboldtstraße), Czerwonego Dworu (do 1945 Rothöferweg) i przecznic między Śląską a Lęborską.

W latach 30. XX w. istniała ul. Kołobrzeska (do 1945 Lübeckerstraße). W 1951 ukończono budowę osiedla dla pracowników Polskich Linii Oceanicznych między ul. Beniowskiego i Bora-Komorowskiego, składającego się z 38 domków wolno stojących i bliźniaczych. W końcu, w 1959 roku założono SM Przymorze, przeznaczając na jej potrzeby ok. 200 ha między ul. Piastowską a Kołobrzeską.

Obecnie, według podziału administracyjnego stosowanego przez miasto Gdańsk, Przymorze dzieli się na dwie dzielnice: Przymorze Małe i Wielkie. Granica między nimi przebiega wzdłuż ulic Chłopskiej i Rzeczypospolitej.

Budowa Przymorza Małego rozpoczęła się w latach 1959–1963 pomiędzy ulicą Śląską a Piastowską. Do 2012 roku na tym obszarze (ul. Beniowskiego) znajdowała się siedziba Międzynarodowych Targów Gdańskich. W 1951 oddano do użytku przystanek SKM Polanki (od 1965 Przymorze, od 2004 Przymorze Uniwersytet). W latach 1972–2008 przy ul. Krzywoustego była tam także siedziba Instytutu Pedagogiki i Psychologii UG . W latach 1972–1976 wzniesiono nowoczesny, dwukondygnacyjny kościół NMP Królowej Różańca św. Na początku XXI wieku powstały tu duże obiekty handlowe: hipermarket Real (2002–2003), hipermarket Praktiker , centrum handl. Alfa Centrum (budowane w 2002 roku).

Budowę Przymorza Wielkiego rozpoczęto od os. nr 2 (między ul. Piastowską a Lumumby, dzisiaj ul. Jagiellońska) i nr 3 (między ul. Lumumby a Obrońców Wybrzeża) w latach 1963–1968 (łącznie 7640 mieszkań). Osiedle nr 4 (między ul. Obrońców Wybrzeża a Kołobrzeską) zrealizowano w latach 1970–1973 (tylko falowiec przy ul. Obrońców Wybrzeża to 1790 lokali). Osiedle nr 1 (od Kołobrzeskiej do granicy z Zaspą-Rozstajami i Jelitkowskim Dworem) zrealizowano w latach 1972–1973. W sumie SM Przymorze w latach 1960–1981 wybudowała 15 252 mieszkania. W latach 2003–06 powstało os. Jelitkowski Dwór , które administracyjnie należy do Przymorza, a w latach 2004–06 u zbiegu ulic Obrońców Wybrzeża 23 i Dąbrowszczaków wybudowano zespół 3 wieżowców mieszkalno-usługowych Horyzont i tuż obok kompleks Marina Primore (2007–2009) oraz w latach 2007–2009 handlową Galerię Przymorze koncernu Leclerc.

Opracowano na podstawie Encyklopedii Gdańskiej